Abuja, Najeriya – Mulkin mallakar Turawa ya bar babban tasiri a tarihin Najeriya, musamman daga ƙarni na 19 zuwa farkon ƙarni na 20. A wannan lokaci, Birtaniya ta raba ƙasar zuwa sassa biyu – Arewacin Najeriya da Kudancin Najeriya, ciki har da yankin bakin teku da birnin Lagos.
A shekarar 1914, Gwamna Janar Sir Frederick Lugard ya haɗa waɗannan yankuna biyu zuwa ƙasa guda da aka sani da Colony and Protectorate of Nigeria, wanda ya kafa tubalin tsarin gwamnatin tarayya. Lugard ya kuma bullo da tsarin indirect rule, inda aka bar sarakunan gargajiya su ci gaba da shugabanci, amma a ƙarƙashin kulawar jami’an mulkin mallaka na Birtaniya.
Canje-canjen Zamani a Lokacin Mulkin Mallaka
A zamanin mulkin mallaka, Najeriya ta fuskanci sauye-sauye masu yawa. An shimfiɗa ilimin zamani da harshen Turanci, inda aka gina makarantu na sakandare da jami’o’i. Hakan ya ba yara da matasa daga sassa daban-daban damar samun ilimin yammacin duniya. Haka zalika, sabbin kudade da hanyoyin sufuri kamar tituna da layin dogo sun fara bayyana a ƙasar.
Sai dai duk da ci gaban da aka samu, an karkatar da tattalin arzikin Najeriya zuwa samar da kayan amfanin waje kamar auduga da koko. Wannan ya haifar da dogaro da Birtaniya a fannin tattalin arziki da kasuwanci.
Tasirin Mulkin Mallaka Bayan ‘Yancin Kai
Bayan samun ‘yancin kai, ‘yan gwagwarmaya da shugabannin Najeriya sun ci gaba da nazarin tasirin mulkin mallaka. Wasu daga cikin tsarin siyasa da mulki, ciki har da jam’iyyun siyasa, sun samo asali daga tsarin da Birtaniya ta kafa. Ko da yake mulkin mallaka ya kawo ilimi da ci gaban sufuri, ya kuma haifar da rikice-rikicen zamantakewa da karancin daidaito tsakanin yankuna. Ana danganta asalinsu da tasirin wannan mulki har yanzu.
A yau, fahimtar tarihin mulkin mallaka na taimakawa matasa wajen sanin tushen matsaloli da kuma dabarun gina Najeriya mai ƙarfi da haɗin kai.
